Tijdens de Pride vieren we dat LHBTIA+ personen het recht hebben te zijn wie ze zijn en lief te hebben van wie ze houden. Helaas is die vrijheid voor LHBTIA+-vluchtelingen vaak nog ver weg. De gevluchte Russische activist Kirill Khattoev kreeg tweemaal van de IND te horen dat hij in Moskou prima kon leven – zolang hij maar als hetero leeft.
Begin augustus vierden we door heel Amsterdam Pride. We vierden een week lang de vrijheid om te zijn wie je bent en lief te hebben wie je wilt. De stad bruiste van de demonstraties, de workshops, de panelgesprekken en de feesten voor en door de LHBT-gemeenschap.
Elk jaar weer raak ik een beetje ontroerd als ik twee verliefde tienermeisjes verlegen hand in hand op straat zie lopen, of van Oost tot Nieuw-West regenboogvlaggen zie wapperen. Ik besef steeds weer hoe bijzonder dat toch ook is. Hoe weinig vanzelfsprekend. Ik had het twintig jaar geleden niet gedurfd, toen ik zelf zo’n verliefd tienermeisje was.
Blijven vechten voor rechten
Maar vieren is niet genoeg, want zoals een van de slogans van dit jaar al zegt: Pride is Protest. Daarom begint de Prideweek sinds een aantal jaar met de Pride Walk: een demonstratie door de stad waarin aandacht gevraagd wordt voor alle landen waar LHBT+ers niet mogen zijn wie ze zijn of houden van wie ze houden. Waar ze geweld, vervolging of gevangenisstraffen riskeren.
Dit jaar liepen meer dan 15.000 mensen mee, een record. Ook ik liep mee, mijn geliefde en ik hadden onze vakantie er speciaal op afgestemd. Want hoeveel rechten we hier ook in Nederland hebben, vanzelfsprekend worden ze nooit. Net zoals dat het lang niet overal vanzelfsprekend is dat de burgemeester van de hoofdstad zo’n demonstratie met een toespraak opent.
Russische dodenlijsten
De man die voorop liep in de stoet, Kirill Khattoev, weet dat als geen ander. Kirill is een Russische LHBT-activist, die wegens aanhoudende bedreigingen zijn thuisland ontvluchtte. In Nederland vroeg hij asiel aan.
Collega-activiste Yelena Grigorjeva deed dat niet en moest dat met de dood bekopen. Op 21 juli werd ze in Sint Petersburg vermoord, kort nadat ze ontdekt had dat haar naam prijkte op een dodenlijst van een extremistische Russische beweging. De Pridewalk werd opgedragen aan Yelena. Als vriend en bekende van Yelena had de organisatie Kirill gevraagd haar portret te dragen.
Ook Kirill staat op zo’n dodenlijst van LHBT-activisten. Die lijsten circuleren niet alleen in Rusland, in mei werd er in Nederland een poging gedaan om hem te vermoorden. Na de Pride Walk ontving hij nieuwe doodsbedreigingen.
Toch mag Kirill niet in Nederland blijven. De IND heeft tot twee keer toe zijn asielaanvraag afgewezen. “Je kunt prima leven in Moskou als je maar niet laat zien dat je homo bent,” kreeg hij als onderbouwing van de IND te horen.
Niet gay genoeg
Helaas staat zijn verhaal niet op zichzelf. Tijdens het Pride-feest in het AZC spreek ik veel LHBT-vluchtelingen die meermaals zijn afgewezen. Niet gay genoeg, horen ze dan. Of: in jouw land loop je geen gevaar, zolang je maar niet laat zien dat je het bent.
Keer op keer worden asielaanvragen afgewezen, omdat de aanvragers volgens de verouderde stereotypen die IND hanteert niet “homo” of “trans” zouden zijn. Of omdat volgens de IND anti-homo-wetgeving niet voldoende is om te bewijzen dat je gevaar loopt. Ook al sta je op een dodenlijst.
Ook al wordt een collega-activist vermoord.
Tijdens de Pride vieren we dat we mogen zijn wie we zijn en mogen houden van wie we houden. Dat is best bijzonder. Maar vanzelfsprekend is dat niet. “Niemand is gelijkwaardig, totdat we allemaal gelijkwaardig zijn,” hoorde ik tijdens de receptie in de Ambtswoning een transman uit Panama zeggen.
Het voelt wrang dat de vrijheden die ik als lesbische vrouw in Nederland mag genieten, niet toegankelijk zijn voor mensen als Kirill, die in zijn thuisland vervolgd en bedreigd wordt. Dat Kirill voorop mag lopen in een demonstratie waarin zijn vriendin geëerd wordt, maar zelf niet in Nederland mag blijven.
Zolang deze tweedeling bestaat, kán Pride niet alleen een feest zijn.
“Remember the past, create the future” is het motto van deze Pride. Laten we er voor zorgen dat er voor mensen als Kirill óók een toekomst is.
RozeLinks voert het hele Pride-seizoen actie voor LHBT+ -asielzoekers. Te vaak worden hun aanvragen afgewezen omdat ze “niet gay genoeg” zouden zijn. Wil je ook dat dat verandert? Teken hier de petitie!